Çikolata Kisti (Endometriozis - Endometriozis)

Endometrium rahmin iç katmanını oluşturur ve adet kanamasının gerçekleşmesini sağlar. 3-5 mm kalınlığa sahipken endometrium mensturasyon periyodu (adet döngüsü) sürecinde salgılanan hormonlar vasıtasıyla kalınlaşarak adet dönemi öncesi 9-15 mm boyutlarına ulaşır. Yumurtalıktan salınan yumurta sperm tarafından döllenirse 5-6 günlük sürede embriyo rahme ulaşır ve büyüyüp gelişmesi için hazırlanmış olan endometriuma tutunarak gelişimine devam eder. Yumurtanın sperm tarafından döllenmesi gerçekleşmemiş ise kalınlaşmış olan rahim içi katmanı bir miktar kanla birlikte vajinadan vücudu terk eder.

Sebebi tam olarak bilinmemekle birlikte endometrium hücrelerinin rahim dışında herhangi bir bölgeye yerleşebilmesi mümkündür. Endometrium hücreleri rahim içinde gösterdikleri davranışı yerleştikleri bu bölgelerde de her ay tekrar ederler. Yani rahmin içinde yaptıkları gibi her ay kalınlaşır ve kanama ile dökülürler. Bu döküntüler bulundukları bölgenin etrafındaki dokuların arasında yapışıklığa sebep olurlar. İşte buna endometriozis denir.

Endometrium hücrelerinin yumurtalığa (overe) yerleşmesi ve oluşan kanamaların yumurtalıkta birikerek oluşturdukları kistlere çikolata kisti (endometrioma) denir. Çikolata kisti denilmesinin nedeni kistin içinde biriken sıvının renginin çoğunlukla koyu kahverengi olması ve görüntüsünün de çikolataya benzemesidir.

Çoğunlukla sol veya sağ yumurtalığın birinde, nadiren her ikisinde birden görülen bu kistler, yapıları itibariyle kansere sebep olmazlar. Genellikle 4–5 cm boyutunda görülen bu kistler, 10-15 cm’ye kadar ulaşabilir.

Endometrioma (Çikolata Kisti) Belirtileri

Nedeni tam olarak bilinmeyen endometrioma belirtileri genellikle adet kanamalarında, cinsel ilişki esnasında ve sonrasında oluşan ağrılar ile bel veya pelvik ağrılarıdır. Çikolata kisti belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Sancılı ağrılı adetler (Dismenore)
• İdrarda kan görülmesi
• İshal ya da kabızlık
• Cinsel ilişki esnasında veya sonrasında ağrı
• Karın ağrısı
• Bel ağrısı
• Sırt ağrısı
• Kasık ağrısı
• Adet kanamasıyla birlikte görülen burun kanaması
• Dışkıda kan
• İdrar yaparken yanma
• Kısırlık

Çikolata Kisti (Endometriozis) Tanısı

Kadınlarda görülen çikolata kisti hastalığının üreme çağındaki kadınlarda görülme oranı yaklaşık 'dur. Hamile kalamayan kadınların ortalama %30'unda nedenin çikolata kisti olduğu saptanmıştır. Endometriozislerin ağrı tabanlı şikayetleri olsa da bazen hiçbir belirti vermeden de saptanabilir. Kan testleri ile ultrason endometriomanın tanısında kullanılır.

Çikolata Kisti Tedavisi

Tedavi yönteminin seçilmesinde hastalığın ve hastanın durumu göz önünde bulundurulur. Gözlemleyerek, ilaçla ya da cerrahi müdahale ile tedavi edilebilir. Herhangi bir şikayeti olmayan hastalara ameliyatsız çikolata kisti tedavisi yapılabilir. Bu tedavide hasta gözlem altında tutulur. Özellikle ilk evrelerde ağrısı olmayan hastalara yakın takip yapılır. İlaçla tedavi de bir diğer ameliyatsız yöntemdir. İlaçlar sadece hastaların ağrılarını kontrol etmeye yarar. Fayda etmediği durumlarda da çikolata kisti ameliyatı seçeneğine başvurulur. Endrometrioma ameliyatı laparoskopik yani kapalı yöntemle yapılır. Bu yöntemin açık ameliyata göre hasta, doktor ve iyileşme süreci bakımından bariz avantajları vardır. Ameliyattan önce hastalığın durumu, hastanın yaşı, şikayetlerin derecesi, çocuk isteği göz önünde bulundurularak en uygun yöntem tercih edilir.