Yumurtalık Kisti

Yumurtalık kistleri, dışı zar biçiminde kist duvarıyla çevrili, içi su dolu keseciklerdir. Yumurtalık kistleri genellikle  zararsızdır. Yumurtalıklar adet gören kadınlarda yapısal yumurta kisti geliştirirler. Adetin bitmesi ile birlikte yumurtalıkta bulunan yumurta hücrelerinden biri büyümeye başlar ve kist halini alır. Bu kiste folikül denir.

Adetin ortalarında bu kist patlayarak içerisinde bulunan yumurta hücresi tüplere doğru atılır. Bu patlama sırasında çoğunlukla karın içinde biraz kanama olur ve vücut bu kanamayı kendisi sınırlandırır. Bu sırada bazı kadınlar adetin ortasında olan kanama nedeniyle kasık ağrısı bazen de hafif lekelenme şeklinde vajinal kanamalarının olduğunu fark ederler. Bu durum; doğal, olması gereken, yumurtlamayı gösteren bir işaret olduğu için endişelenmeye gerek yoktur. Çoğu zaman birkaç saat içinde kanama ve ağrı biter. İşte bu yakınmaların görüldüğü günlerde ilişkiye girilirse hamilelik şansı yükselir. Nadiren vücut yumurta hücresinin tüpe atılması esnasında oluşan kanamayı durduramaz. Bu iç kanama durumunda hastanın tansiyonu düşer, nabzı hızlanır, soğuk soğuk terler, gözü kararır, şiddetli kasık ağrısı olur ve kendini kötü hisseder. Bu duruma Over Kist Rüptürü denir. Böyle bir durum olduğunda acilen kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurulmalıdır. Ultrason ile içerideki kanama miktarı belirlenir. Kan sayımı yapılarak ne kadar iç kanama olduğu saptanır. Yaşam tehlikesi yoksa, hastanede takip edilebilir. Bu takip sırasında yakınmalarda artı olup olmadığı seyredilir. Kan sayımı yinelenerek kanamanın devam edip etmediği incelenir.

Kanama devam ediyorsa hemoglobin, hemotokrit denilen kan değerlerinde düşme görülür.  Acil bir ameliyat ihtimaline karşın ağızdan besin alınmaması gerekir. Sıvı ihtiyacı serumla karşılanır. Takipleri sırasında durumu kötüleşen, hemoglobin - hemotokrit değerlerinde düşme belirlenen hastalarda kanamayı kontrol altına almak için acil operasyon planlanır.

Bazen folikül denilen kistler patlamaz ve aşırı büyüyen yumurtalık kistlerine dönüşür.  Normalde  folikül adı verilen kistler yaklaşık 2 cm çapa erişince patlar, içerisindeki yumurta tüpe doğru atılır. Geride kalan boş folikül, Korpus Luteum denilen yapıya dönüşür. Bu yapının da ameliyatla alınmasına gerek yoktur. Normal bir yapıdır.

Yumurtalık Kisti Tanısı

Çoğunlukla jinekolojik muayene sırasında rastlantısal olarak tanı konulur. Vajinal yolla veya karından yapılan ultrasonografi ile değerlendirme çoğu zaman kistin tipi ve kötü huylu olup olmadığı hakkında bilgi verir. Kistin iyi huylu ya da kötü huylu olup olmadığını anlamak için bazen kanda tümör testleri yapılabilir. Yumurtalık kistlerinin birçoğu iyi huyludur. Bu tümör testlerinden Ca-125 özellikle yumurtalık kanserlerinde ve endometrioma denilen iyi huylu çikolata kistlerinde yükselebilir.

Tüm bu değerlendirmelerle tanı konulamamışsa histopatolojik tetkik için laparoskopi planlanır. Hem tanı hem de tedavi sağlanmış olur.

Yumurtalık Kisti Belirtileri

Yumurtalık kistleri genellikle belirti vermese de şu belirtilerin biri ya da birkaçı birlikte görülebilir:

• Adet görmeme ya da düzensizliği
• Ağrılı adet
• Kasıklarda ağrı
• Karın ağrısı
• Cinsel ilişki sırasında ağrı
• Karında şişlik
• Göğüslerde dolgunluk
• Kilo
• Mide bulantısı
• Tüylenme
• Hamile kalamama

Yumurtalık Kistlerinin Çeşitleri

Folikül Kistleri

20 ila 50 yaş aralığındaki kadınlarda karşılaşılan en sık görülen kist türüdür.

Gelişmiş yumurta hücresinin çatlamayıp büyümeye devam etmesi sonucu oluşur.

Gergindir ve içi berrak sıvı içerir.

Boyutu genelde 5 cm'nin altındadır.

Çoğunlukla belirti göstermezler.

Çoğu zaman kendiliğinden ya da doğum kontrol hapı kullanımıyla geçer. Geçmediği takdirde ameliyat gerekebilir.

Hemorajik Kist - Korpus Luteum Kisti

Folikülün değişime uğramış hali olan korpus luteum aşırı büyüyüp içinde kanama olmasıyla korpus luteum kistleri ya da hemorajik kistler ortaya çıkar. Folikül kistlerine göre daha büyük olurlar ve daha çok ağrı yaparlar.

Kendiliğinden ya da doğum kontrol hapı kullanımıyla geçebilirler.

Hormon salgılamaya devam ettikleri için adet gecikmesi yaşanabilir.

Bazen ameliyat gerekebilir.

Hemorajik Kist Rüptürü

Aşırı büyüyen kistin yırtılması ya da patlamasına denir.

Genelde yırtılma sonucu karın boşluğunda oluşan kanama kendiliğinden durur. Ancak bazen hayatı tehdit edecek durumlara gelebilir.

Tedavi yapılmadan kendiliğinden geçebilir.

İlaç tedavisi uygulanabilir.

Ameliyatsız yöntemlerle geçmeze ameliyat gerekebilir. Kapalı yöntem olan laparoskopik cerrahi tercih edilir.

Kanamanın şiddetli olduğunu gösteren belirtiler şunlardır;

• Hızlı ve zayıf nabız
• Soğuk ter
• Kasıkta ve karında şiddetli ağrı
• Bulantı
• Çarpıntı
• Gözde kararma
• Baş dönmesi

Endometrioma (Çikolata Kisti)

Sıklıkla ağrılı adet görme, birliktelik esnasında ağrı, gebe kalamama, kasık ağrısı gibi yakınmalara neden olabilirler.

Nedeni;  Rahmin  iç kısmını kaplayan endometriyum adı verilen  dokunun yumurtalıklar üzerine yerleşerek burada çoğalmasıdır.  Yumurtalıklara göç eden  endometriyum dokusuna “endometriozis” adı verilir.  Küçük noktasal olan endometriozis odakları zamanla  kendi içine kanayıp içi koyu kahverengi  içerikli  kist  haline döner. Bu oluşan kistik oluşuma endometriyoma  adı verilir.

Kistin içi koyu kahverengi sıvı ile doludur. Bu nedenle “çikolata kisti” de denilir.

Endometriozis karın içi organlarını, yumurtalıkları, tüpleri birbirlerine yapıştırabilir. Bu yapışıklıklar kasık ağrılarına  ve gebe kalmamaya neden olabilir.

Endometriozis hakkında daha fazla bilgi için tıklayın.

Dermoid Kist (Teratom)

Genellikle 20 yaş altındaki kadınlarda görülür.

Doğumsal nedenlerden dolayı oluşur, diğer kistler gibi yumurtlama dönemiyle ilgili değildir.

Bazen diğer yumurtalıkta da olabilir, dikkatli değerlendirilmelidir.

Tedavisi cerrahidir ve laparoskopi tercih edilen yöntemdir.

Kistadenom

Yumurtalığı saran dokuda gelişir.

Kistin boyutuna ve tipine göre tedavi yöntemi belirlenir.

Yumurtalık Kisti Tedavisi ve Ameliyatı

Yumurtalık kisti ameliyatı laparoskopik cerrahi ile yapılmalıdır. Bazı durumlarda mecburen açık ameliyat yapılsa da her zaman ilk tercih laparoskopi olmalıdır. Kapalı ameliyat olan bu yöntem küçük kesi açılması ve detaylı görüntüleme imkanı sağlaması nedeniyle hem ameliyat sırasında hem de ameliyat sonrası iyileşme sürecinde büyük avantajlar sağlar. Göbek deliğinden ve karından çok küçük delikler açılarak kamera yardımıyla görüntüleme yapılır ve kist çıkarılır. Hasta birkaç saat sonra ayağa kalkabilir ve yemek yiyebilir. Genellikle 1 gece hastanede kalınır. Laparoskopinin avantajları ameliyattan çok daha sonra da devam eder. Daha az ağrı olur. Daha çabuk normal hayata, iş hayatına dönülebilir, ev işlerini yapabilecek duruma gelinir. Çok küçük kesi yapıldığı için yara izi estetiktir.

Yumurtalık Kanseri yazımızı okumak için tıklayın.